یکی از مهمترین مواردی که در خصوص کاربرد گاز نیتروژن در بستهبندی مواد غذایی بخصوص نوشیدنیها مطرح میشود، افزایش طول عمر و نگهداری از این محصولات است. فاسد شدن نوشیدنیها و از دست دادن کیفیت و طعم آنها یکی از چالشهای مهمی است که اکثر تولیدکنندگان با آن روبرو میشوند. عدم فروش محصولات در زمان کوتاه ممکن است ضرر و زیان مالی بزرگی را برای این تولیدکنندگان به همراه داشته باشد. یکی از بهترین راهها برای کاهش این زیان و حفظ دوام و ماندگاری کیفیت محصولات نوشیدنی، استفاده از نیتروژن در بستهبندی نوشیدنیها است. نیتروژن در بستهبندی نوشیدنی باعث میشود تا اکسیژن اضافی که در سر بطری یا بستهبندی محبوس شده، خارج شود. اکسیژن یکی از عوامل مهمی است که باعث از دست رفتن کیفیت نوشیدنیها و به صورت کلی مواد غذایی میشود که به این گاز حساس هستند.
کاربرد گاز نیتروژن
یکی از مهمترین کاربرد گاز نیتروژن در صنایع بستهبندی بهخصوص بستهبندی نوشیدنیها است. دلیل آن نیز خارج کردن اکسیژن از بستهبندی نوشیدنی و جلوگیری از فساد مواد داخل بستهبندی یا بطری است. زیرا اکسیژن به علت خاصیت اکسیدکنندگی قوی که دارد، با ترکیبات داخل نوشیدنیها مانند قند یا چربی واکنش نشان داده و باعث فاسد شدن آنها میشود. بنابراین میتوان نیتروژن را به عنوان یک گاز بیخطر برای حفاظت از نوشیدنیها و بالا بردن ماندگاری کیفیت و طعم آنها مورد استفاده قرار داد.
استفاده از نیتروژن در بستهبندی
این که بستهبندی نیتروژنی چگونه انجام میشود و کاربرد گاز نیتروژن در صنایع بستهبندی چیست؟ موضوعی است که در این قسمت بررسی میکنیم. برای بستهبندی نیتروژنی لازم است که از غلظت 99 درصدی این گاز استفاده شود. برای این کار باید از دستگاه فلاشینگ گاز استفاده کرد. با وارد کردن این گاز غلیظ، اکسیژن و سایر آلایندهها از بستهبندی نوشیدنی خارج شود. به این صورت احتمال واکنشهای اکسیداسیونی که باعث فساد و از دست رفتن کیفیت نوشیدنی میشود، به حداقل میرسد. زیرا نیتروژن برخلاف اکسیژن گاز بیاثری است و هیچ واکنشی را با ترکیبات داخل نوشیدنی انجام نمیدهد. این کار باعث میشود تا طعم و مزه نوشیدنی تا مدتهای زیادی بدون تغییر باقی بماند. از طرفی گاز نیتروژنی که در این روش وارد بستهبندی میشود، برای انسان نیز بیخطر است و نگرانی در خصوص تهدید سلامت بدن وجود ندارد.
گاز نیتروژنی که برای این منظور مورد استفاده قرار میگیرد را میتوان از سیلندرهای گاز نیتروژن که مربوط به مواد غذایی است را تأمین نمود. همچنین یکی دیگر از راههای تأمین این گاز، سنتز با کمک یک مولد نیتروژن است. این سیلندرها را میتوان در یک محل دیگر قرار داد و در صورت نیاز به محل فرآوری نوشیدنیها انتقال داد. زیرا قرار دادن سیلندر در این محل با مشکلاتی از جمله هزینه نگهداری بالا، احتمال ایجاد خطر و کاهش ایمنی در محل نگهداری، اشغال فضای زیاد و … مواجه میکند.
نیتروژن در بستهبندی نوشیدنی
کاربرد گاز نیتروژن در بستهبندی نوشیدنیها یکی از موارد مهمی است که در صنعت مواد غذایی مورد توجه قرار گرفته است. در این روش نیتروژن را با کمک دستگاههای مخصوص به نام پمپ خلأ وارد هوای بستهبندی نوشیدنی میکنند تا کاملاً با این گاز پر شود. استفاده از نیتروژن در بستهبندی نوشیدنی به دلیل موارد زیر است:
حفظ سلامت و دوام مواد غذایی
پر شدن فضای خالی انتهای بستهبندی با نیتروژن باعث خارج شدن اکسیژن موجود در این قسمت میشود. اکسیژن در این فضا با مواد موجود در نوشیدنی واکنش نشان داده و سرعت فاسد شدن آنها را زیاد میکند. ولی گاز نیتروژن هیچ واکنشی را با ترکیباتی مانند چربی و قند ندارد. گاز نیتروژن غیر از اینکه مانع از گندیدگی و فاسد شدن مواد غذایی میشود، بلکه بستهبندی را در برابر ضربه و فشار محافظت مینماید. همچنین باعث میشود تا ماندگاری و طول عمر محصول بالاتر رفته و برای تولیدکننده، صرفه اقتصادی را به همراه دارد.
راه بیخطری برای حفاظت از نوشیدنی
نیتروژن به دلیل اینکه گاز بیخطری است، در نتیجه برای بستهبندی نوشیدنی بسیار مناسب است. این گاز هیچ واکنشی را با مواد داخل بستهبندی انجام نداده و خطری برای سلامت انسان ندارد. این گاز غیر سمی است و حتی تنفس آن نیز در زمان باز کردن بستهبندی، مشکلی را برای فرد به همراه ندارد. همانطور که میدانید 80 درصد از هوایی که تنفس میکنیم از ازت تشکیل شده و بنابراین تنفس حجم کوچکی از گاز، صدمهای به ارگانهای بدن نمیزند. این گاز زمانی برای بدن مشکل ایجاد میکند که در حالت بسیار غلیظ و به مدت بسیار طولانی تنفس شود. زیرا بدن با کمبود اکسیژن روبهرو میشود و ممکن است آسیب به مغز وارد شود. به همین دلیل به عنوان یکی از ایمنترین و بیخطرترین روشها برای بستهبندی مواد غذایی مختلف بهخصوص نوشیدنیها مطرح میشود. بستهبندی میتواند شامل بطری، قوطی، جعبه و یا محفظههای شیشهای و مقوایی باشد.
کلام آخر
گاز نیتروژن یکی از پرکاربردترین و ایمنترین گازهایی است که برای صنایع بستهبندی مورد استفاده قرار میگیرد. کاربرد گاز نیتروژن در بستهبندی مواد غذایی بخصوص نوشیدنیها، به دلیل فواید زیادی است که این گاز به همراه دارد. استفاده از نیتروژن در بستهبندی به سه دلیل است. اولاً این گاز باعث خارج کردن اکسیژن در انتهای بستهبندی میشود. دوما نیتروژن گاز بیخطری است و به هیچ عنوان با مواد داخل نوشیدنی از جمله قند واکنش نشان نمیدهد. سوما این گاز بیخطر است و حتی تنفس آن نیز مشکلی ایجاد نمیکند. این موارد باعث کاربرد نیتروژن در بستهبندی نوشیدنی شده است.در این روش نیتروژن 99 درصد را با استفاده از پمپ خلأ به داخل بستهبندی وارد میکنند و در مقابل گاز اکسیژن را از آن خارج میکنند. با این روش نوشیدنی به مدت طولانی بدون از دست رفتن کیفیت، رنگ و طعم باقی میماند.