چرا در بسته بندی مواد خوراکی از نیتروژن استفاده می شود؟

استفاده از نیتروژن در بسته بندی مواد غذایی با اهدافی همچون تازه نگه داشتن و شکیل تر شدن انجام می شود. حتما شما هم متوجه شده اید که بعد از باز کردن بسته بندی چیپس و تنقلات تازگی محتویات آن را حس می کنید. اما بعد از چند ساعت از باز کردن بسته بندی، محتویات آن شروع به تغییر مزه و شکل ظاهری می کند. علت اصلی تازه ماندن محتویات بسته بندی به دلیل استفاده از نیتروژن است.

نیتروژن استفاده شده در صنایع غذایی چیست؟

نیتروژن گازی طبیعی است که 87 درصد جو زمین را به خود اختصاص داده است. از نیتروژن با نام گاز ازت نیز یاد می شود. 3 درصد از وزن بدن نیز از نیتروژن تشکیل شده است. نیتروژن در بدن برای ساخت پروتئین نیاز است و از این رو گازی کاملا امن به شمار می آید. گفتیم نیتروژن به صورت طبیعی گاز است اما در صورت سرد شدن به شکل مایع نیز در می آید. اولین باز استفاده از ازت با اصلاح اتمسفر در سال 1930 میلادی انجام شد و تا به امروز ادامه دارد و از این شیوه بسته بندی برای محصولاتی غذایی همچون ماهی، میوه، سبزیجات، چیپس و پفک و … استفاده می شود.

اهمیت استفاده از نیتروژن در بسته بندی مواد غذایی

مهم ترین دلیل استفاده از نیتروژن در بسته بندی مواد غذایی پیشگیری از فساد زود هنگام مواد غذایی است. در این روش تمام هوای داخل بسته بندی مواد غذایی تخلیه شده و گاز نیتروژن جایگزین می شود. اکسیژن موجود در بسته بندی مواد غذایی فرصت خوبی برای رشد باکتری و قارچ ها است و صنایع غذایی برای پیشگیری از بروز چنین مشکلاتی باید هوای داخل بسته بندی ها را با نیتروژن جایگزین کنند.

نیتروژن نه تنها از رشد این باکتری ها و قارچ های پیشگیری می کند بلکه به ثبات شکل ظاهری مواد غذایی نیز کمک می کند. حال این سوال ایجاد می شود که چرا مواد غذایی بعد از خارج شدن از بسته بندی دچار تغییر شکل می شود. دلیل عمده آن وجود رطوبت در هوای قابل تنفس است. این رطوبت هر چند کم در شکل ظاهری مواد  غذایی تاثیر گذاشته و آن را نرم یا سفت می کند. اما بعد از جایگزین کردن هوای محیط با نیتروژن رطوبت موجود در بسته بندی نیز خارج می شود. از این رو هر زمان که بسته مواد غذایی را باز می کنید مواد غذایی همگی تازه و قابل استفاده هستند.

در ضمن بد نیست بدانید که هوای داخل بسته بندی به سالم ماندن شکل ظاهری محتویات نیز کمک می کند. برای مثال عدم استفاده از نیتروژن در بسته بندی چیپس باعث شکسته و خورد شدن آن در بلند مدت خواهد شد.

برای اطلاعات در مورد استاندارد‌های بسته بندی مواد غذایی می توانید به آن مراجعه کنید.

مزایای استفاده از نیتروژن در بسته بندی برای صنایع غذایی

بدیهی است که همه ما تمایل داریم بعد از باز کردن بسته بندی حبوبات هیچ گونه کرم یا افتی در آن وجود نداشته باشد. ما تمایل داریم بسته بندی سبزیجات خریداری شده ما را کاملا سالم و تازه نگه دارد. اما استفاده از این نحوه بسته بندی تنها برای مصرف کننده سوددهی ندارد، بلکه اصلی ترین فایده برای تولیدکنندگان مواد غذایی است. در صورتی که تولیدکننده در بسته بندی خود از ازت استفاده کنند می تواند از مزایای زیر بهره مند شود:

• افزایش فروش به دلیل حفظ کیفیت محصولات غذایی
• کاهش میزان ضایعات تولید
• عدم نیاز به استفاده از مواد گران قیمت شیمیایی به عنوان نگه دارنده
• عدم نیاز به فرایند پرتودهی جهت افزایش طول عمر مواد غذایی
• افزایش زمان انبارداری محصولات
• صرفه جویی در مصرف انرژی گرمایی

از آنجایی که گاز نیتروژن چندان گران قیمت نیست، سود حاصل بسیار بالا بوده و در کوتاه مدت فواید مالی آن چشم گیر خواهد بود.

نحوه استفاده از نیتروژن در بسته بندی مواد غذایی

در ابتدا مواد غذایی داخل بسته بندی قرار داده می شود. در ادامه برای استفاده از نیتروژن در بسته بندی مواد غذایی ابتدا به وسیله پمپ خلا، تمام هوای موجود در بسته بندی خارج می شود. حال به کمک دستگاه مربوطه نیتروژن وارد بسته بندی شده و درب آن بسته می شود. می توان نتیجه گرفت که انجام این فرایند چندان پرهزینه و ر دردسر نیست. ولی مزایای آن هم برای مصرف کننده و هم برای تولیدکننده بیشمار است. در صورتی که کسب و کار بزرگی دارید بهترین روش استفاده از مولد نیتروژن است. اما در کسب و کارهای کوچک سیلندرهای نیتروژن گزینه مقرون به صرفه تری به نظر می رسند.

آیا نیتروژن برای انسان و محیط زیست مضر است؟

قبلا هم گفته شد که بیش از 80درصد از هوای موجود در جو زمین را نیتروژن تامین می کند. از این رو نمی تواند گاز خطرناکی برای بدن باشد. این گاز غیرسمی بوده و نه تنها برای انسان بلکه برای محیط زیست نیز خطرناک نیست. تنها در صورتی نیتروژن می تواند برای انسان مضر باشد که شخص به صورت طولانی مدت نیتروژن خالص تنفس کند. پس اکسیژن مورد نیاز او تامین نمی نشود. در غیر این صورت مقدار اندک نیتروژن استفاده شده در بسته بندی مواد غذایی هیچ زیانی برای طبیعت و سلامتی انسان ندارد.

از گاز نیتروژن در چه نوع بسته بندی می توان استفاده کرد؟

هر بسته بندی کاغذی و پلاستیک، قوطی و یا جعبه ای که در آن مواد غذایی را بتوان قرار دارد قابلیت استفاده از گاز نیتروژن را دارند. یکی دیگر از شروط استفاده از نیتروژن در بسته بندی مواد غذایی حساس بودن محتویات بسته بندی به اکسیژن است. یعنی اگر مواد غذایی در محیط با هوای طبیعی فاسد می شود بهتر است از این روش بسته بندی استفاده نمایید. یکی دیگر از شروط استفاده از این روش این است که بسته بندی شما باید قابلیت دوخت با حرارت را داشته باشد. چرا که نیتروژن داخل بسته بندی تا زمان باز شدن نباید خراج شود. در صورت خارج شدن آن عملا هوای محیط جایگزین آن خواهد شد.

برای مشاوره و خدمات می توانید با همکاران ما در صنایع چاپ و بسته بندی مودت در ارتباط باشید.